پایگاه حامیان مشاور تحقیق و توسعه

مدیر مقدس نما و تبعات آن بر سازمانها

(دکتر حجت بقایی؛ مشاور تحقیق و توسعه)

در گفت‌وگویی شفاف و بی‌واسطه با دکتر حجت بقایی؛ مشاور تحقیق و توسعه، به موضوعی پرداخته شد که در بسیاری از سازمان‌ها به‌گونه‌ای نانوشته اما تلخ، وجود دارد؛ حضور مدیران مقدس نما، افرادی که به‌جای نقش راهبر و همراه، به نمادی تبدیل می‌شوند که نقدپذیری در برابرشان ممنوع است. دکتر بقایی با نگاهی دقیق و موشکافانه، از زوایای مختلف این پدیده می‌گوید و آثار آن را بر ساختار و فرهنگ سازمانی به تصویر می‌کشد.

از نظر ایشان، مدیر مقدس نما بیش از آنکه صرفاً جایگاه اداری داشته باشد، به نوعی چهره‌ای مقدس و دور از دسترس بدل می‌شود که هیچ صدایی جرات نزدیک شدن به آن را ندارد.

این مدیران در ظاهر، نماد ثبات و قدرت‌اند اما پشت این ظاهر، فضایی از سکوت، ترس و محافظه‌کاری شکل می‌گیرد. هر نقدی یا پرسشی که حتی به قصد اصلاح و بهبود باشد، به‌سرعت سرکوب می‌شود و اطرافیان یا سکوت اختیار می‌کنند یا وارد چرخه تملق می‌شوند.

ویژگی بارز مدیران مقدس نما، نقدناپذیری است. آن‌ها حتی زمانی که تصمیمات اشتباه می‌گیرند، خود را از مسئولیت مبرا می‌دانند و دیگران را عامل اجرای آن خطا معرفی می‌کنند. فاصله انسانی و حرفه‌ای این مدیران با کارکنان و حتی همکارانشان به حدی است که گفتگو با آن‌ها بیشتر شبیه انجام یک پروژه سخت و پرمخاطره است تا یک تبادل سالم و سازنده.

حلقه‌های تملق و محافظان قدرت اطرافشان را گرفته‌اند و اجازه ورود هیچ صدای مخالفی را نمی‌دهند.

هرچند برخی سازمان‌ها ممکن است در کوتاه‌مدت ظاهری آرام و بدون تنش را تجربه کنند، اما دکتر بقایی هشدار می‌دهد که این آرامش ظاهری بسیار شکننده است.

فرهنگ سکوت و ترس به مرور زمان خلاقیت و نوآوری را می‌کشد و مدیران مقدس نما به تدریج از واقعیت‌های عملیاتی و چالش‌های میدانی دور می‌مانند. این جدایی باعث می‌شود سازمان به یک سیستم بسته و منزوی تبدیل شود که در برابر تغییرات محیطی آسیب‌پذیر است.

از دیدگاه دکتر بقایی، پیامدهای این نوع مدیریت، فراتر از کاهش کارایی و خلاقیت است. فرهنگ سازمانی به گونه‌ای شکل می‌گیرد که کارکنان از پذیرش مسئولیت، طرح ایده و حتی ابراز نظر خود خودداری می‌کنند. این فضای محدود، نیروهای مستقل و خلاق را یا از سازمان می‌راند یا آن‌ها را به سکوت و انفعال وامی‌دارد.

در نهایت، سازمانی که مدیران مقدس نما در راس آن باشند، با تکیه بر قدرت متمرکز و بدون نقد، به سمت ناکارآمدی و فروپاشی تدریجی پیش می‌رود.

حجت بقایی بر ضرورت هوشمندی و دیپلماسی در مواجهه با چنین مدیرانی تأکید می‌کند. او معتقد است، احترام ظاهری و حفظ آداب حرفه‌ای، باید در کنار ارائه دقیق، مستند و محترمانه انتقادات و پیشنهادات انجام شود. استفاده از واسطه‌های مورد اعتماد مدیر یا افراد میانجی می‌تواند راهکار مناسبی برای انتقال بازخوردهای سازنده باشد.

هر چند می دانم تمرکز در محیطی با چنین مدیرانی بسیار سخت است، اما در کنار پیشنهادی که گفتم، ایجاد فضاهای گفت‌وگوی آزاد و تیمی در لایه‌های پایین‌تر سازمان، می‌تواند فرهنگ نقد و تعامل سالم را به تدریج رشد دهد و زمینه را برای تغییرات بنیادین فراهم کند.

دکتر بقایی هشدار می‌دهد که دو قطبی‌سازی بین مدیر و کارکنان، ایجاد جبهه‌های مقابل یا پرستش مدیر، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه مسئله را عمیق‌تر می‌کند. مدیر مقدس نما، اغلب محصول یک ساختار فرهنگی ناسالم است و برای اصلاح باید راه دیالوگ هوشمندانه و تغییر فرهنگی را پیش گرفت؛ راهی که به جای تخریب، به بازسازی تدریجی و ارتقای کیفیت تعاملات منجر شود.

در پایان، دکتر حجت بقایی این نکته را برجسته می‌کند که سازمان‌ها بدون تاب‌آوری نقد در راس مدیریت خود، دیر یا زود با پیامدهای ناخوشایند تصمیم‌های بی‌نقد و اصلاح‌نشده روبرو خواهند شد. سازمان سالم و پویا، جایی است که مدیران، به‌جای جایگاه مقدس نما، به عنوان انسان‌هایی قابل نقد و اصلاح دیده شوند، تا چرخه رشد و یادگیری مستمر در آن جاری باشد. این نگاه، نه فقط راهکار مقابله با مدیران مقدس نما بلکه کلید تحول فرهنگی در سازمان‌ها است.

×گروه خبری اخبار مدیریت

#مدیریت

#کارگاه_مدیریت

#مدیر_ایرانی

#حجت_بقایی

+روزنوشتهای مشاور تحقیق و توسعه